در اقتصاد جهانی امروز، تمام شرکت‌ها به دنبال فرصت‌های توسعه فعالیت و نقش‌آفرینی در بازارهای جدید هستند. یکی از جنبه‌های کلیدی تجارت بین‌المللی موفق، دسترسی به اطلاعات دقیق و بروز در مورد شرایط بازار، مقررات تجاری کشورها و فرصت‌های صادراتی است. تمام موارد مذکور در سندی به نام ((سند آماری صادرات)) یا Quantitative Export Factsheet (QEF) آورده می‌شود، به همین دلیل این سند نقش حیاتی را در صادرات موفق واحدهای تجاری ایفا می‌کند.
QEF یک سند جامع است که به شرکت‌ها و بازرگانان تحلیل دقیقی درباره نیازها و تمایلات بازار هدف و همچنین موانع تجاری می‌دهد و در نتیجه ریسک تجارت ناموفق را به حداقل می‌رساند.
صادرکنندگان جوان و تازه کار که سرمایه‌ای برای صادرات ندارند و به دنبال سرمایه‌گذار برای شروع صادرات می‌گردند و یا برای فعالیت بروکری نیاز دارند طرح صادراتی خود را به تأمین‌کنندگان ارائه دهند، می‌توانند از این سند استفاده کنند.
اهمیت سند آماری صادرات (QEF)
سند آماری صادرات برای شرکت‌هایی که به دنبال گسترش فعالیت‌های صادراتی خود هستند بسیار حیاتی است. این سند اطلاعات ارزشمندی درباره روند و ترند بازار هدف، قدرت صادراتی محصولات، موانع تجاری و الزامات قانونی را فراهم می‌کند. با تجزیه و تحلیل داده‌های ارائه شده در QEF، شرکت‌ها می‌توانند تصمیمات آگاهانه و دقیقی درباره استراتژی‌های ورود به بازار، توسعه محصول و برنامه‌ریزی صادرات بگیرند.
علاوه بر این، QEF به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا بازارهای صادراتی دارای فرصت رشد را شناسایی کنند و با استفاده از منابع موجود خود برای ورود مؤثر به این بازارها هدف‌گذاری کنند. این رویکرد مبتنی بر داده‌ها به آن‌ها اجازه می‌دهد تا منابع خود را به طور مؤثر تخصیص دهند و بر بازارهایی که دارای مزیت رقابتی هستند و برای صادرات محصولات و خدمات آن‌ها مناسب هستند تمرکز کنند.
سند QEF استاندارد شامل چه بخش‌هایی است؟
یک سند آماری صادرات استاندارد باید شامل قسمت‌های زیر باشد:
1- مقدمه
در این بخش از سند باید کشور مبدأ، کشور مقصد، کد تعرفه، معرفی کامل محصول و کاربردهای آن و بررسی پتانسیل صادراتی محصول آورده شود.
2- تحلیل بازار کشور هدف
برای تحلیل بازار هدف بهتر است که تمام موارد را به دقت بررسی کنید تا حدی که از یک فرد بومی آن کشور به دانش بیشتری دست پیدا کنید!
مواردی مانند:
شهرهای اصلی، جمعیت، ارز رایج، زبان رسمی کشور مقصد می‌توانند مهم باشند.
آمار صادرات و واردات محصول مورد نظر و سرمایه‌گذاری‌های خارجی در کشور مقصد هم موارد مهمی هستند که باید در سند آورده شوند.
3- بررسی کد تعرفه محصول
لازم به یادآوری نیست که انتخاب کد تعرفه درست چه نقش مهمی در تجارت موفق ایفا می‌کند. از این رو حتما باید به این مسئله بصورت اختصاصی در QEF پرداخته شود.
در این بخش از سند باید تمام کد تعرفه‌های قابل انتخاب برای صادرات ارائه شده و در نهایت کد تعرفه مناسب معرفی شود.
منظور از کد تعرفه مناسب کد تعرفه‌ای است که شامل حقوق ورودی و محدودیت‌های کمتری در کشور مبدأ و مقصد شود و سود حاصل از تجارت را افزایش دهد.
4- ابعاد و قدرت بازار هدف
ساده‌ترین راه برای فهمیدن قدرت بازار هدف بررسی آمار واردات محصول مورد نظر به بازار هدف و همچنین بطور خاص، واردات از کشور مبدأ مورد نظر است.
5- بررسی ترند واردات محصول موردنظر به کشور مقصد
با بررسی ترند سالانه یا حتی فصلی واردات محصول مورد نظر به بازار هدف و بطور خاص واردات از کشور مبدأ مورد نظر، می‌توانید متوجه شوید که چه زمانی باید بازاریابی و صادرات محصول خود را شروع کنید.
حتی ممکن است با استخراج و بررسی داده‌ها و نمودارهای این بخش تصمیم بگیرید مقصد صادراتی خود را تغییر دهید و سند را از ابتدا ویرایش نمایید. این موضوع را می‌توان به عنوان یکی از مزایای ویرایش این سند برشمرد چراکه هرلحظه داده‌های جدید به دست می‌آید و فرضیات قبلی به چالش کشیده می‌شود و خروجی کار یک تجارت موفق می‌شود.
6- تحلیل رقبا
در دنیای تجارت، اگر رقبای خود را بطور کامل نشناسید محکوم به شکست هستید. این مسئله در بحث صادرات پررنگ‌تر نیز هست. شما در حال رقابت برای فروش محصول در بازاری هستید که احتمالا رقبای شما قبلا سلایق آن بازار را بطور تجربی آموخته‌اند و چندقدم از شما جلوتر هستند.
در این بخش از سند باید سهم رقبا از بازار هدف را نشان دهید، نقاط قوت و نقاط ضعف آن‌ها را تحلیل کنید و درنهایت با استفاده از این داده‌ها برای محصول خود مزیت رقابتی ایجاد کنید.
یک تحلیل خلاقانه می‌تواند شناسایی علت حذف رقبای پیشین نیز باشد. معمولا در تمام بازارها محصولات و شرکت‌های هستند که در ابتدای فعالیت برای در اختیار گرفتن بازار تلاش می‌کنند ولی بعد از مدت کوتاهی از بازار محو می‌شوند. تحلیل علت حذف این محصولات از بازار می‌تواند به خوبی به شما نشان دهد که چه کارهایی را نباید در بازار هدف انجام دهید!
7- بررسی تعرفه‌های ترجیحی
از مهمترین نتایج مذاکرات تجاری بین کشورها، برقراری تعرفه‌های ترجیحی بین آن‌هاست. یک تاجر موفق و تیزهوش باید به تمام این تعرفه‌ها احاطه داشته باشد تا بتواند به بیشترین سودآوری ممکن دست پیدا کند. در این بخش از سند باید تمام تعرفه‌های ترجیحی (درصورت وجود) آورده شوند.
بسیاری از کشورها تنها درصورتی تعرفه ترجیحی را اعمال می‌کنند که گواهی مبدأ (Certificate of Origin) معتبر جزو اسناد تحویلی هنگام اظهار کالا باشد. حتی ممکن است کشور مقصد در مورد گواهی مبدأ قوانین خاصی را وضع کرده باشد.
بهتر است در این بخش جزئیات مربوط به گواهی مبدأ بطور کامل آورده شود.
8- بررسی قوانین و ضوابط تجاری کشور مقصد
درصورتیکه صادرات کالای موردنظر به کشور مقصد نیازمند مجوز یا گواهی خاصی است یا محدودیت‌های قانونی برای آن کالا وضع شده است حتما باید در این بخش از سند به آن اشاره شود.
از آنجایی که هزینه‌های ReExport کالا بسیار بالا است، این بخش حتما باید با دقت بالا تدوین شود و چیزی از قلم نیافتد.
9- بررسی شرکای احتمالی
بهتر است در این بخش به شرکایی که احتمال همکاری با آن‌ها در کشور مقصد را دارید اشاره کنید. این شرکا می‌توانند شامل ترخیص‌کاران گمرکی، بانک‌ها، شرکت‌های حمل و نقل، پخش‌کننده‌ها، ارگان‌های دولتی-تجاری و شرکت‌های بیمه باشند.
10- اطلاعات اضافی و منابع
به غیر از موارد مذکور در بخش‌های قبلی، هر موردی که فکر می‌کنید در کاهش ریسک و افزایش آگاهی تجاری مؤثر است را می‌توانید در این بخش بیاورید.
در پایان سند مهم است که به منابعی که از آن‌ها اطلاعات تجاری را استخراج کرده‌اید اشاره کنید تا اعتبار سند QEF دوچندان شود.
اطلاعات تجاری را از منابع مختلفی می‌توان استخراج کرد و در مقاله‌ای دیگر به این موضوع پرداخته خواهد شد. برخی از کاربردی‌ترین این منابع شامل موارد زیر هستند:
1- www.Catiportal.org
2- www.Trademap.org
3- www.macmap.org
4- www.Exportpotential.intracen.org
5- www.standardsmap.org
در آخر جهت دست یافتن به درک بهتر از این سند، چند نمونه سند QEF به پیوست این مقاله ضمیه شده است.
Export float glass to Bulgaria
Export cotton trousers to Italy
Export kidney beans to Kazakhstan
